Bazı Vergi Kanunları ile Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, 27 Eylül 2017 tarihinde TBMM’ye sunulmuş ve 7061 Sayılı Kanun, 5 Aralık 2017 Tarihli ve 30261 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Bu yazımızda güncelliği ve önemi nedeniyle, 7061 sayılı Kanun ile çeşitli vergi kanunlarında yapılan düzenlemelerden, Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi Kanunlarında yapılan değişiklikleri olarak ele almaya çalışacağız. Diğer vergi kanunlarında yapılan değişiklikler ise sonraki yazımızda irdelenecektir.
1. Gelir Vergisi Kanunu düzenlemeleri
- Kira gelirlerinde uygulanan yüzde 25’lik götürü gider oranı yüzde 15’e düşürülmektedir.
Bu Kanun Tasarısının 15. maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nun “Giderler” başlıklı 74. maddesinin üçüncü fıkrasında yapılması öngörülen değişiklik ile gayrimenkul sermaye iratlarına yönelik olarak mükelleflerin gerçek giderlerine karşılık olmak üzere hasılatlarının yüzde 25’i oranında uygulanmakta olan götürü gider oranı yüzde 15’e düşürülmektedir. Bu Kanun hükmü, 1/1/2017 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayımı tarihinde, yürürlüğe girecektir.
- Net asgari ücretin altında kalanlara ilave ödeme yapılması esası getirilmektedir.
7061 sayılı Kanun’un 15. maddesiyle, Gelir Vergisi Kanununa eklenmesi öngörülen Geçici 87. madde ile sadece kendisi için asgari geçim indirimi hesaplanan asgari ücretlilere ödenen 1.404,06 TL net ücretin altında kalanlara, bu tutar ile 2017 yılı Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücreti arasındaki fark tutarın, ücretlinin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilmesi amaçlanmaktadır. Bu uygulamadan, 2017 yılı Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri gelir vergisi tarifesi nedeniyle 1.404,06 TL’nin altına düşen hizmet erbabı yararlanacaktır. Gelir vergisi tarifesi nedeniyle ücretlerinde düşüş olsa dahi net ücretleri 1.404,06 TL’nin altına düşmeyenlerin ise bu uygulamadan yararlanması mümkün değildir.
Ayrıca 7061 Sayılı Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla yukarıdaki dönemlere ilişkin olarak verilmiş olan muhtasar beyannamelerde beyan edilen ve ilave asgari geçim indirimi uygulanmadığı için çalışanlardan fazla kesilmiş olan vergiler, ilgili çalışanlara iade edilmek üzere, vergi sorumlularınca bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren verilecek olan muhtasar beyannamelerdeki vergilerden mahsup edilebilecektir.
7061 Sayılı Kanun’la GVK’ya eklenen geçici 87. madde, 1 Eylül 2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
2. Kurumlar Vergisi Kanunu düzenlemeleri
- Kurumlar vergisi oranı yüzde 22’ye çıkarılmaktadır.
7061 sayılı Kanun’un 91. maddesi uyarınca, kurumların 2018, 2019 ve 2020 yılı vergilendirme dönemlerine ait kurum kazançları üzerinden yüzde 22 oranında kurumlar vergisi ödenecektir.
Özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar için söz konusu oran değişikliği 2018, 2019 ve 2020 yılları içinde başlayan hesap dönemlerinde uygulanacaktır. Kurumlar tarafından aynı yıllara (2018, 2019 ve 2020) ilişkin olarak verilmesi gereken geçici vergi beyannamelerinde de söz konusu yeni oran (yüzde 22) kullanılacaktır. Buna göre; hesap dönemi takvim yılı olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından 14 Mayıs 2018 tarihine kadar verilecek olan 1. dönem geçici vergi beyannamelerinden başlamak üzere 3 yıl boyunca beyan edilen geçici vergi matrahları üzerinden yüzde 22 oranında vergi hesaplanacaktır.
Bu hüküm Kanun’un yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
- 2018 takvim yılında yatırım teşvik belgesi kapsamında münhasıran imalat sanayiinde gerçekleştirilecek yatırım harcamalarına ilişkin oranlar getirilmektedir.
7061 sayılı Kanun’un 43. maddesiyle, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun geçici 37. maddesinde değişiklik yapılmak suretiyle, imalat sanayi yatırımları üzerindeki katma değer vergisinden kaynaklı finansman yükünü gidermek amacıyla, bu yatırımlar nedeniyle 2017 yılı için geçerli olan inşaat harcamaları dolayısıyla yüklenilen KDV’nin iadesi uygulamasının 2018 yılında da devam etmesi sağlanmaktadır. Bu hüküm Kanun’un yayım tarihinde yürürlüğe girecektir.
Bu düzenleme ile imalat sanayii yatırımları için Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesi kapsamındaki yatırım teşviklerinden daha yüksek oranlarda faydalanılmasına imkân veren düzenlemenin 2018 yılında da uygulanmasına imkân sağlanmaktadır.
- Gayrimenkul satış kazancına ilişkin istisna oranı düşürülmektedir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun istisna kazançların yer aldığı 5. maddesinin 1 numaralı fıkrasının (e) bendinde; kurumların,en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri,intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların yüzde 75’lik kısmının kurumlar vergisinden istisna olduğuna dair düzenleme yer almaktadır.
7061 Sayılı Kanun’un 89. maddesiyle, taşınmazların (gayrimenkuller) satışından sağlanan kazanca uygulanan yüzde 75’lik istisna oranı yüzde 50’ye düşürülmektedir. İştirak hisseleri ile maddedeki diğer varlıkların satış kazancındaki istisna oranında ise herhangi bir değişiklik söz konusu değildir. Bu hüküm Kanun’un yayım tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Bankalara borçlu olanların ve bunların kefillerinin, bu borçlara karşılık olarak taşınmaz ve iştirak hisselerinin bankalara devrinden doğan kazançları ve bankaların bu varlıkları elden çıkartmalarından doğan kazançlarına tanınan kurumlar vergisi istisnası, finansal kiralama ve finansman şirketlerini de kapsayacak şekilde genişletilmektedir.
7061 Sayılı Kanun’un 89. maddesiyle, sadece bankalara olan borçlar için uygulanan bu hükmün kapsamı, finansal kiralama ve finansman şirketlerine olan borçları da kapsayacak şekilde genişletilmektedir.
Ayrıca gayrimenkul satış kazancına ilişkin istisna oranında olduğu gibi bu bent kapsamında söz konusu kurumlar (Banka, finansal kiralama ve finansman şirketleri) tarafından gerçekleştirilen taşınmaz satışlarında uygulanan yüzde 75’lik istisna oranı da yüzde 50’ye düşürülmektedir.
Bu hüküm de 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Risturn istisnası hükümleri kaldırılmaktadır.
Kooperatiflerin muafiyetine ilişkin yapılan yeni düzenleme çerçevesinde, kooperatiflerin ortak içi işlemleri nedeniyle kurumlar vergisi hesaplanması ve ödenmesi gerekmeyeceğinden 5520 sayılı Kanunun beşinci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde düzenlenen risturn istisnasında üretim ve kredi kooperatiflerine ilişkin düzenleme gereksiz kalmaktadır. Bu nedenle anılan kooperatiflere ilişkin risturn istisnası hükümleri mevcut düzenlemeden çıkarılmaktadır.
- Kooperatiflerde muafiyet uygulamasına açıklık getirilmektedir.
Mevcut uygulamada kooperatifler ortak dışı işlem yaptıktan takdirde muafiyetlerini kaybetmekte ve kurumlar vergisi mükellefi olarak vergiye tabi tutulmaktadırlar. Bu durum, kooperatiflerin istisnai nitelikteki ortak dışı işlemleri nedeniyle muafiyetten mükellefiyete geçmelerine sebep olmakla birlikte vergi idaresince yapılan tespitler neticesinde cezalı tarhiyatlarada muhatap olmaları sonucunu doğurabilmektedir.
7061 sayılı Kanun’un 88. maddesiyle, söz konusu parantez içi hüküm kaldırılmakta ve aynı bendin sonuna eklenen yeni bir parantez içi düzenlemeyle ortak dışı işlemlerden ne anlaşılması gerektiği açıklanmakta, ortak dışı işlem kabul edilmeyen işlemler sıralanmaktadır.
Kooperatiflerin muafiyetine ilişkin yeni düzenleme kapsamında kooperatiflerin ortak içi işlemleri nedeniyle kurumlar vergisi hesaplaması ve ödemesi gerekmeyeceğinden Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin 1 numaralı fıkrasının (i) bendinde düzenlenen risturn istisnasında üretim ve kredi kooperatiflerine ilişkin düzenleme yersiz kalmaktadır. Bu nedenle Kanun’un 89. maddesiyle üretim ve kredi kooperatiflerine ilişkin risturn istisnası hükümleri mevcut düzenlemeden çıkarılmıştır. Yukarıdaki düzenlemeler 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Finansal kiralama ve finansman şirketleri tarafından ayrılan özel karşılıkların gider kaydı
7061 sayılı Kanun’un 106. maddesiyle; 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 16. maddesine yeni bir fıkra eklenerek, finansal kiralama ve finansman şirketleri tarafından ayrılan özel karşılıkların tamamının ayrıldıkları yılda kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınması sağlanmaktadır. Söz konusu düzenleme, faktoring şirketlerince aynı Kanun kapsamında ayrılan özel karşılıkları kapsamamaktadır. Bu maddenin yürürlük tarihi 1 Ocak 2019 olarak belirlenmiştir.
3. Katma Değer Vergisi Kanunu düzenlemeleri
- Türkiye’de ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayanlar tarafından katma değer vergisi mükellefi olmayan gerçek kişilere elektronik ortamda sunulan hizmetler de, bu hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenmesi amaçlanmaktadır.
- Roaming hizmetlerine ilişkin istisna uygulamasına açıklık getirilmektedir.
- Finansal kiralama ve finansman şirketlerine yapılan teslimlerde KDV istisnası getirilmektedir.
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4/r maddesi uyarınca, bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve teslimleri KDV’den istisnadır.
7061 Sayılı Kanun’un 42. maddesiyle, yukarıdaki hükümde yer alan “bankalara” ibaresi “bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine” şeklinde değiştirilmektedir. Bu sayede sadece bankalara olan borçlar için uygulanan bu hükmün kapsamı genişletilerek, finansal kiralama ve finansman şirketlerine olan borçlar dolayısıyla bu kurumlara yapılan gayrimenkul ve iştirak hissesi satışlarını da kapsaması sağlanmaktadır.
Ayrıca bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin finansal kiralama ve finansman şirketlerince devir ve teslimi de KDV’den istisna olarak değerlendirilecektir.
- Dar mükellefler tarafından KDV mükellefi olmayan gerçek kişilere elektronik ortamda sunulan hizmetlerde KDV sorumluluğu
Katma Değer Vergisi Kanununun 9. maddesinin 1 numaralı fıkrasında; mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığının, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceğine ilişkin hüküm yer almaktadır.
7061 sayılı Kanun’un 41. maddesiyle bu fıkraya aşağıdaki cümle eklenmektedir.
“Şu kadar ki Türkiye’de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayanlar tarafından katma değer vergisi mükellefi olmayan gerçek kişilere elektronik ortamda sunulan hizmetlere ilişkin katma değer vergisi, bu hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenir. Maliye Bakanlığı elektronik ortamda sunulan hizmetlerin kapsamı ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. ”Bu hüküm, Kanun’un yayımlandığı ayı izleyen aybaşında( 1 Ocak 2018) yürürlüğe girecektir.
- İmalat sanayii yatırımlarına ilişkin inşaat harcamaları dolayısıyla yüklenilecek katma değer vergisinin iadesi uygulamasının 2018 yılında da sürdürülmesi amaçlanmaktadır.
7061 sayılı Kanun’un 43. maddesiyle, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun geçici 37. maddesinde değişiklik yapılmak suretiyle, imalat sanayi yatırımları üzerindeki katma değer vergisinden kaynaklı finansman yükünü gidermek amacıyla, bu yatırımlar nedeniyle 2017 yılı için geçerli olan inşaat harcamaları dolayısıyla yüklenilen KDV’nin iadesi uygulamasının 2018 yılında da devam etmesi sağlanmaktadır. Bu hüküm Kanun’un yayım tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi kapsamında yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin başta katma değer vergisi olmak üzere, diğer vergi ve benzeri mali yükümlülüklerde istisna sağlanması bu Proje kapsamında yapılacak harcamaların maliyetinin azaltılması amaçlanmaktadır.
7061 sayılı Kanun’un 44. maddesiyle, Katma Değer Vergisi Kanunu’na geçici 38. madde eklenmektedir. Buna göre Kanun’un yayım tarihinden itibaren düzenlenen sözleşmelere istinaden Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi kapsamında yapılan mal ve hizmet alımlarında uygulanmak üzere; proje bileşenlerine ilişkin olarak Milli Eğitim Bakanlığınca yapılan ithalatlar ile bu Bakanlığa yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları KDV istisnası kapsamına alınmaktadır.
Bu istisna; “tam istisna” olarak değerlendirilecek, yukarıda bahsedilen mal teslimleri ve hizmet ifaları nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilebilecektir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 32. maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilecektir. Bu hüküm Kanun’un yayım tarihinde yürürlüğe girecektir.
4. Özel Tüketim Vergisi Kanunu düzenlemeleri
- Engellilerin istisna kapsamında taşıt alımına sınırlama getirilmektedir.
ÖTV Kanunu’nun 7. maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinin;
- (a) alt bendi uyarınca; 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³’ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³’ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, engellilik oranı yüzde 90 veya daha fazla olan malûl ve engelliler tarafından,
- (c) alt bendi uyarıca; 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³’ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³’ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bizzat kullanma amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malûl ve engelliler tarafından,
beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı özel tüketim vergisinden istisnadır.
7061 sayılı Kanun’un 72. maddesiyle, engelliler tarafından ÖTV’siz alınabilen binek otomobillere ilişkin iki temel değişiklik yapılmaktadır. Bunlardan ilki; daha önce engelliler tarafından motor silindir hacmi 1.600 cm³’ü aşan binek otomobillerin alımında istisnadan yararlanılamazken, 7061 sayılı Kanun’la motor silindir hacmi sınırlaması kaldırılmaktadır. Buna göre 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren, engelliler tarafından alınan binek otomobilleri motor silindir hacmine bakılmaksızın ÖTV istisnasından yararlanabilecektir.
Motor silindir hacmine ilişkin sınırla kalkmış olmakla birlikte, yapılan ikinci değişiklikle istisnadan yararlanılabilecek binek otomobilleri için parasal bir sınır getirilmektedir. Buna göre 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren engelliler tarafından alınan binek otomobillerin bedeli 200.000 TL’yi aşıyorsa ÖTV istisnasından yararlanılamayacaktır. 200.000 TL’lik bedel; hesaplanması gereken özel tüketim vergisi ve diğer her türlü vergiler dahil toplam fiyatı ifade etmektedir. Bu hükmün yürürlük tarihi 1 Ocak 2018 olarak belirlenmiştir.
- Makaronlara (yaprak sigara kağıdı) ilişkin vergileme ölçüleri belirlenmektedir.
7061 Sayılı Kanun’un 75. maddesiyle, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listenin (B) cetveline dahil edilmesi suretiyle özel tüketim vergisinin kapsamına alınmasına bağlı olarak makaronlara ilişkin vergileme ölçüleri belirlenmekte ve özel tüketim vergisinin kapsamına alınmasına bağlı olarak Bakanlar Kuruluna sigara ve diğer tütün mamulleri için verilen oran, asgari maktu vergi tutan ve maktu vergi tutarı belirleme yetkileri, makaronları da kapsayacak şekilde genişletilmektedir.
7061 Sayılı Kanun’un 75. maddesiyle, makaronlar (sigara kağıdı), ÖTV kapsamına alınmaktadır. Buna göre ÖTV Kanunu’na ekli (III) sayılı listenin (B) cetveline 4813.10.00.80.00 GTİP numarasıyla “Diğerleri (Makaron)” eklenerek vergi oranı yüzde 65,25 ve asgari maktu vergi tutarı da 0,0994 TL olarak belirlenmiştir. Bu düzenleme Kanun’un yayım tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Alkolsüz Biralar, Meyveli Gazozlar ve Makaronlar ÖTV kapsamına alınmaktadır.
7061 sayılı Kanun’un 75. maddesiyle bazı mallar ÖTV Kanunu’na ekli (III) sayılı listenin (A) cetveline dahil edilerek ÖTV kapsamına alınmış ve ÖTV oranı yüzde 10 olarak belirlenmiştir.
Bu Kanunun 75. maddesiyle ÖTV Kanunun ekinde yer alan (III) sayılı listenin; (A) cetveline Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 20.09 GTİP numarasında yer alan meyve suları ve sebze suları (Yalnız ambalajlanmış olanlar ve/veya toptan teslime konu edilenler) (Sebze suları ve Türk Gıda Kodeksine göre yüzde 100 meyve suyu sayılanlar hariç), 22.02 GTİP numarasında yer alan Sular (mineral sular ve gazlı sular dahil) ) (ilave şeker veya diğer tatlandırıcı maddeler katılmış veya aromalandırılmış) ve alkolsüz diğer içecekler (20.09 pozisyonundaki meyve ve sebze suları hariç) (Yalnız ambalajlanmış olanlar ve/veya toptan teslime konu edilenler), 2202.10.00.00.11 GTİP numarasında yer alan Sade gazozlar, 2202.10.00.00.12 GTİP numarasında yer alan Meyvalı gazozlar, 2202.91.00.00.00 GTİP numarasında yer alan alkolsüz biralar eklenerek ÖTV kapsamına alınmış ve ÖTV kapsamına alınan bu malların vergi oranı yüzde 10 olarak belirlenmiştir.
- FATİH Projesi kapsamında teslim ve ithalatlarda ÖTV istisnası
7061 sayılı Kanun’un 44. maddesiyle, Katma Değer Vergisi Kanunu’na geçici 38. madde eklenmektedir. Yeni hükümle,
Kanun’un yayım tarihinden itibaren düzenlenen sözleşmelere istinaden Milli Eğitim Bakanlığı tarafından FATİH Projesi kapsamında yapılan mal ve hizmet alımlarında uygulanmak üzere; proje bileşenlerine ilişkin olarak ÖTV Kanunu’na ekli (IV) sayılı listede yer alan malların, Milli Eğitim Bakanlığına ya da proje yüklenicisine teslimi veya bunlar tarafından ithali özel tüketim vergisi istisnası kapsamına alınmaktadır. Yukarıdaki hüküm Kanun’un yayım tarihinde yürürlüğe girecektir.
